Vitamin C ili askorbinska kiselina je vitamin rastvorljiv u vodi, a prisutan je u svježem voću i povrću. On je jedan od najispitanijih i najviše opisanih vitamina. Učestvuje u brojnim biološkim procesima. Važan je za sintezu kolagena i karnitina i za metabolizam masnih kiselina. Najjači je antioksidans među vitaminima. Inače je vitamin C poznat po skorbutu, bolesti koja nastaje zbog njegovog nedostatka. Po hemijskom sastavu je lakton 2-keto-L-glukonska kiselina. Pripada biohemijskim redoks sistemima. Reverzibilno može preći u dehidroaskorbinsku kiselinu koja ima isto vitaminsko dejstvo. Vitamin C je bijela kristalna supstanca, stabilna u kiseloj sredini, a osjetljiva na toplotu (50-90 % se uništava kuhanjem), vazduh i alkalije. Bakar je uništava. Apsorpcija se obavlja u sluznici usne duplje i u gornjem dijelu tankog creva. Apsorpciju vitamina C pomažu kalcijum, magnezijum, svi vitamini i minerali, a odmažu stres, visoka temperatura tijela, duhan, alkohol, antibiotici, salicilati, kortizon i oralna kontraceptivna sredstva.
Najbogatiji izvori vitamina C su šipak, južno (citrus) voće, višnja, crni ribizla, lisnato povrće, kupus, krompir, paprika i zeleno povrće (gdje ima najviše hlorofila u spoljnim listovima). Ima ga u sjemenu u fazi klijanja. U mlijeku i životinjskim tkivima se nalazi malo vitamina C. Mnoge vrste životinja mogu sintetisati askorbinsku kiselinu jer imaju enzim koji može da konvertuje glukozu ili galaktozu u L-askorbinsku kiselinu. Čovjek ne može da sintetiše C vitamin i zbog toga ga mora unositi putem hrane.
Vitamin C ima mnoge uloge u organizmu s tim što sve još nisu ni otkrivene. Neke od njih su: redukujući agens u živim supstancama što ima značajnu ulogu u apsorpciji hrane (kalcijum, gvožđe, folna kiselina), stvaranje kolagena, sinteza i produkcija steroidnih hormona – antiinflamatorno dejstvo, sinteza neurotransmitera, antioksidans (povećava moć fagocita i tako direktno djeluje na bakterije, a indirektno preko enzima mijeloperoksidaze stvara slobodne radikale koji oštećuju metabolizam bakterija). Kao antioksidans vitamin C smanjuje incidencu karcinoma, naročito želuca.
Preporučene doze: muškarci i žene 60 mg/d, trudnice i dojilje 100 mg/d. Duhan uništava vitamin C u organizmu, zbog čega pušači treba da unose i do 200 mg vitamina C na dan.
Hipervitaminoza: Vitamin C, ili askorbinska kiselina, je u najvećem broju slučajeva netoksična. U organizmu se zadržavaju samo male količine, dok se pretjerane količine brzo izlučuju urinom. Ipak, veće količine mogu izazvati neke popratne pojave, iako ne ozbiljne. Prvi i najčešći znak da je tijelo zasićeno askorbinskom kiselinom jeste proliv. Ostale popratne pojave čine mučnina, dizurija (peckanje kod mokrenja) i osetljivost kože na dodir. Hemoliza (raspadanje crvenih krvnih zrnaca) najozbiljnija je posljedica previsoke koncentracija vitamina C u krvi, ali je ova pojava izuzetno rijetka i pojavljuje se tek kod unosa vrlo visokih količina vitamina C. LD 50 za vitamin C je 11900 mg po kilogramu.
